Letsels van de kruisbanden/gewrichtsbanden

De knie wordt gestabiliseerd in voorachterwaartse richting en van binnen naar buiten toe door 4 belangrijke gewrichtsbanden.

1. De Voorste Kruisband
2. De Achterste Kruisband
3. Het Mediale Collaterale Ligament
4. Het Laterale Collaterale Ligament

Wanneer een van deze ligamenten beschadigd of gescheurd is kan dit belangrijke gevolgen hebben voor de functie en stabiliteit van de knie.

Twee van deze gewrichtsbanden liggen binnenin de knie (intra-articulair, maar extrasynoviaal): de voorste kruisband en de achterste kruisband.

De andere twee gewrichtsbanden liggen respectievelijk aan de binnenkant en de buitenkant van de knie: de mediale gewrichtsband (het mediale collaterale ligament) en de laterale gewrichtsband (het laterale collaterale ligament).

Letsels van deze gewrichtsbanden worden bijna altijd veroorzaakt door een acuut traumatisch letsel (meestal tijdens het sporten).

De mediale band en de voorste kruisband zijn de ligamenten die het vaakst gekwetst geraken. De laterale band en de achterste kruisband worden minder vaak geraakt.

Hieronder vindt u een overzicht van de meest frequente gewrichtsbandletsels.

1. De voorste kruisband

Anatomie en functie

Het kniegewricht is een complex gewricht dat naast buigen en strekken ook draai(rotatie)- en glijbewegingen maakt. Dit gewricht wordt gevormd uit 3 beenderen: het dijbeen (femur), het scheenbeen (tibia) en de knieschijf (patella).

Deze beenderen worden anatomisch op hun juiste plaats gehouden door verschillende gewrichtsbanden, ligamenten genaamd.

Centraal binnenin de knie lopen de voorste en achterste kruisband. Deze worden zo genoemd vanwege hun gekruist verloop ten opzichte van elkaar.

De specifieke functie van de voorste kruisband bestaat erin de knie te stabiliseren voor-achterwaarts (verhinderen van de voorste schuiflade van het onderbeen tov. het bovenbeen) en in rotatie.

 
Functie van de voorste kruisband

Oorzaak scheur voorste kruisband

Meestal ontstaat een scheur door een trauma (bv. ski-ongeval, voetbaltrauma,..). Vaak is dit een draaibeweging, torsie- of rotatietrauma genoemd gecombineerd met een valgus-moment (beweging van de knie naar binnen toe).

Frequent gebeurt dit zonder contact met een medespeler of andere persoon. Typisch voelt of hoort men hierbij soms een krak. Meestal kan men dan niet verderspelen en zwelt de knie progressief. Soms zijn de klachten echter intieel zeer mild (enkel lichte pijn en zwelling) en wordt de diagnose pas veel later gesteld (vooral bij solitaire letsels van de voorste kruisband zonder bijkomend letsel).

Vaak heeft men ook het gevoel van doorzakken of een instabiel gevoel (geen vertrouwen in de knie).

Diagnose

Meestal is het verhaal zeer suggestief (bv. torsietrauma met krak bij sporten). Soms zijn de klachten echter mild, zoals hierboven beschreven.

Daarom is het nuttig bij een knietrauma (zelfs bij milde klachten) toch een NMR-scan (Nucleaire Magnetische Resonantie) te nemen. Hierop kunnen ook eventuele geassocieerde letsels (meniscus-, kraakbeenletsels,..) vastgesteld worden.

 
NMR beelden van een gescheurde voorste kruisband

Deze NMR-scan vervangt uiteraard het klinisch onderzoek niet. Dit klinisch onderzoek is vaak in de acute fase moeilijk uit te voeren gezien pijn en zwelling.

Klassiek worden 3 testen uitgevoerd: de Lachman-test, de voorste schuiflade test en de pivot-shift test. Bij de eerste 2 testen ziet men een toegenomen translatie van het onderbeen ten opzichte van het bovenbeen (positieve voorste schuiflade). Bij de pivot-shift-test wordt voornamelijk de rotationele instabiliteit beoordeeld.

Behandeling

Voorste kruisbandscheuren kunnen soms conservatief (= niet operatief) behandeld worden (oudere patiënten met een laag activiteitsniveau).

In de regel is een herstel van de kruisband nodig wegens instabiliteitsklachten, geassocieerde letsels (meniscus-, kraakbeenletsels,..) en dit afhankelijk van leeftijd en activiteitsniveau.

Normaalgezien wordt een periode van een zestal weken voorzien tussen het trauma en de ingreep (enkel bij professionele sporters gebeurt de ingreep vroeger om evidente redenen). Deze tijd wordt gebruikt voor het volgen van pre-operatieve kinesitherapie. Dit geeft het grote voordeel dat de zwelling kan afnemen en de beweeglijkheid van het kniegewricht herwonnen wordt. Hierdoor verloopt de revalidatie na de ingreep veel vlotter.

Uiteraard kan er ook langer gewacht worden. Er wordt echter afgeraden langer dan 9 maand te wachten gezien omwille van het risico op bijkomende letsels bij opnieuw doorzakken.

Het herstel van de voorste kruisband wordt uitgevoerd via een kijkoperatie van de knie, de nieuwe kruisband wordt gevormd door gebruik te maken van lichaamseigen hamstringspezen.